Domates yetiştirme zamanı!
Bahçıvanlık tam bir bilim olmadığı için, mükemmel domatesi yetiştirmede bazılarının çok bazılarının da daha az mahsul aldığı birçok değişik yaklaşım bulunmaktadır. Bakın bakalım size hangisi daha çok hitap edecek...
Domates türleri nelerdir?
Ömrü uzun olan domatesler, bir çubuk desteğine ihtiyaç duyan canlı ve düzensiz boylanmasıyla bilinen ‘asma' domateslerdir. Boylarını kontrol altında tutabilmek için budanmaları ve gerekir. Domates dünyasının yedi veren ‘yarış atları' olmakla beraber, hastalığa karşı pek hassastırlar.
Ömrü sınırlı olan domatesler, kazıklama ihtiyacı olmayan ama bu durumdan özellikle meyvesini yerden yukarıda tutmak açısından fayda görebilecek ‘çalı' domatesleridir. Bunlar hastalıklara karşı daha dayanıklıdır ve daha az yer kaplarlar. Kısıtlı hasat ve ardışık ekim dönemi vardır, her 3-4 haftada bir devamlı ürün verir.
Domates büyütmek: Yerinde ya da tohum tepsilerinde tohum ekme
Doğrudan yere dikilen tohum, daha kuvvetli bir bitki üreten burgu kökler salar ki bu da hastalıklara karşı daha dayanıklıdır.
Tek yerde (yerinde)ekilen tohumun tepsilerde ekilenden fazla korumaya ihtiyacı olur ve sadece bir kaç bitki gerekiyorsa, bunları saksıya ekmek daha iyi olur.
Nakil
Bir fideyi ilk hakiki yaprağına kadar toprağa gömmek, köklerinin gövdeden büyümesine yardımcı olur. Ancak köklerin geliştiği noktada bir hastalığın girebileceği zayıflık oluşabilir. Nakil yaparken, fide saksı ya da tepsi olduğu gibi, toprakta da aynı seviyede olmalıdır.
Sulama
Domates bol su sever ama bir o kadar da tahliye olmasını sever. Toprağı yığıp, fideyi bu yığıntının üzerine ekmek hem suyun iyi tahliye olmasını hem de mevcut oksijenin köklere gitmesini sağlar. Yazları haftada bir kere yaprakları ıslatmadan derince sulamanız gerekir.
Gübreleme
Büyüme döneminde bir çay kaşığı (ya da tavsiye edilen miktarda) potasyumu yüksek gübreyi bitkinin çevresine serpiştirip, güzelce sulayın. Gübreleme, özellikle meyve oluşurken daha büyük önem kazanır.
Sarı yapraklar
Bitkinin altındaki sarı yapraklar bir hastalık olduğunun göstergesi değildir. Bu yapraklar, daha sonra bitkinin ihtiyacı olduğu zaman salınacak mikro elementleri saklayan ‘kiler' görevi görürler. Daha yukarılarda görülen sarı yapraklar erken ya da geç küfün habercisi olabilirler.
Hastalık ve zararlıların kontrolü
Fideler arasında düzgün aralıklar bırakılması, suyun düzenli tahliye olması ve yaprakların ıslatılmaması fideyi hastalıktan uzak tutar. Doğal bir çözüm de yapraklarına sarı kükürt püskürtmektir. Sarı kükürt ayrıca beyaz sineği de uzak tutar. Kükürtü bir tenekeye koyun ve altına delikler açın.Haftada bir kere fidenin üstüne serpin.
Küçük bir miktar kükürt de fidenin gövdesine serpilebilir. Hasat ve saklama, lezzetin iyisi meyve bitkisinde tamamen olgulaşana kadar kaldığında oluşur. Bu nişastanın şekere dönmesine izin verir, ki bu da tadı yoğunlaştırır. Tadı etkileyeceğinden domates buzdolabında değil de oda sıcaklığında saklanmalıdır.
Ya tohum?
Organik tohum: Bu tohum, organik sertifikası olan yetiştiriciler tarafından, tüm etaplarda hiçbir kimyasal girdi kullanmadan üretilir.
GM tohum (Başka bir ürünün genetik özellikleri ile takviye edilmiş ürün): Pamuk, mısır ve soya fasulyesi üretimi dışında herhangi bir GM sebze tohumu bulunmamaktadır.
Ticari amaçla üretilmiş tohumlar: Bunları tohum paketleri içinde bahçe merkezlerinde, hırdavatçı zincirlerinde ve süpermarketlerde bulabilirsiniz. Bunlar, açık-tohumlu ve kırma çeşitleri kapsar.
BİLGİ
Aslen Güney Amerika kökenli olan domatesin 1493'te Kristof Kolomb tarafından Avrupa'yla tanıştırıldığı biliniyor. Buradan da hızla İtalyan mutfağının sıkı gözdesi olmuştur. Botanik olarak domates bir meyvedir, ancak tatlılar yerine ana yemekle kullanıldığı için sebzeler arasına eklenmiştir.
© Gallo Images