Mevsimsel depresyon ile başa çıkma yöntemleri
***
Yazı kim sevmez ki? Hepimizin dört gözle beklediği, güneşin içimizi ısıttığı bu mevsimi hem iple çekeriz, hem de hiç bitsin istemeyiz. Güneşin daha az ısıtmasıyla, D vitamini emiliminin de azalması, bazı bünyelerde depresyona benzeyen belirtiler ortaya çıkmasına sebep olabilir. Mevsimsel Depresyon veya literatürdeki adıyla Mevsimsel Duygu Durum Bozukluğu nedir, mevsimsel depresyon belirtileri nelerdir, mevsimsel depresyonla nasıl başa çıkılır yazımızda keşfedin.
Çoğu insan için her yeni mevsim hoş bir değişiklik ve taze bir soluktur. Mesela bahar yeşile düşkünseniz bir cennettir. Bahar doğumu simgeler, doğanın yeniden canlanışıdır. Yaz mevsimi güneş ışığını, piknikleri ve birçok açık hava etkinliğini beraberinde getirir. Yaz, yerini bir renk patlaması ve havada bir canlılık ile sonbahara bırakır. Kış ayları karda eğlence, tatil kutlamaları ve aile bireylerinde yakınlığı ön plana çıkaran, sıcaklığı ve ev oyunlarını ortaya çıkarır. Neredeyse herkesin bir favori mevsimi vardır. Fakat bireyler, mevsim geçişlerinde ruh sağlıklarında belirli değişiklikler fark ederler.
Mevsim ve hava değişiminin ruh halleri üzerinde etkisi yadsınamaz ve psikolojinin konularından da biridir. Sonbahar sonunda ve kış yaklaşırken kendimizi üzgün, depresif ve bitkin hissediyorsak, bu bir tesadüf olmayabilir. Yaygın olarak Mevsimsel Duygu Durum Bozukluğu olarak adlandırılan mevsimsel depresyonunuz olabilir. Mevsimsel depresyon, yine depresyon kategorisine giren bir ruh sağlığı bozukluğudur.
Majör depresyonun aksine, mevsimsel duygudurum bozukluğu tüm yıl boyunca sizi etkilemez. Fakat teşhisi gözden kaçırmak kolaydır çünkü mevsimsel depresyonu olan insanlar yılın büyük kısmında sağlıklı bireylerdir. Bu tanım size tanıdık geliyorsa, doğru teşhis ve tedavi, yılın her mevsiminde iyi bir zihinsel sağlığın keyfini çıkarmanıza yardımcı olabilir.
Mevsimsel Depresyonun (Mevsimsel Duygulanım Bozukluğunun) Genel Belirtileri Nelerdir?
- Bitkin hissetmek
- Devamlı uykulu hissetmek / uyumak istemek / devamlı uyumak
- Normalden fazla yemek yemek
- Aniden kilo almak
- Karbonhidrat ağırlıklı beslenmek
- Sosyal ortamlardan uzak durmak
Bahar Depresyonu ve Sonbahar Depresyonu arasındaki farklar:
1. Sonbahar ve Kış Depresyonu
Mevsimsel Depresyon, yaz sonrasında, sonbahar ve kış aylarında başlayabilir. Bahar depresyonuyla arasında bazı semptom farkları olabilir. Sonbahar depresyonunun belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Sürekli uykulu hissetmek veya sürekli uyumak
- İştahta artış, özellikle yüksek karbonhidratlı yiyeceklere aşerme
- Kilo alımı
- Yorgun hissetmek, enerjisiz hissetmek
2. Bahar ve Yaz Depresyonu:
Bazen bahar depresyonu olarak adlandırılan, bahar/yaz mevsiminde başlayan mevsimsel duygudurum bozukluğuna özgü belirtiler şunları içerebilir:
- Uykuya dalmada ve uykuda kalmada güçlük
- İştah kaybı
- Kilo kaybı
- Huzursuzluk veya kaygı
Mevsimsel Depresyon Neden Olur?
Mevsimsel duygudurum bozukluğunun sebebi bilinmemektedir. Mevsimsel depresyona sebep olabilecek bazı maddeler şöyle sıralanabilir:
1. Biyolojik saat
Sonbahar ve kış aylarında azalan güneş ışığı, kışın başlayan mevsimsel depresyona neden olabilir. Güneş ışığının azalması, biyolojik saatimizin dengesini bozarak depresif duygulara yol açabilir.
2. Serotonin seviyeleri
Ruh halinde önemli bir rolü olan serotonin, güneş ışığından etkilenir ve mevsim geçişlerinde düşme eğilimi gösterebilir. Azalan güneş ışığı da düşünülünce depresyonu tetiklenir.
3. Melatonin seviyeleri
Mevsim değişikliği, vücudun uyku düzeninde ve ruh halinde önemli bir rolü olan melatonin hormonlarının dengesini bozabilir.
Mevsimsel Depresyon mu Majör Depresyon mu?
Mevsimsel depresyon belirtilerini, majör depresyonunkilerle karşılaştırırsanız, bozukluklar arasındaki farkları belirlemenize yardımcı olacak bazı belirgin farklılıklar göreceksiniz.
Majör depresyon belirtileri, çoğu gün ve günün büyük kısmında depresif hissetmenize sebep olan bir rahatsızlıktır. Majör depresyon hastaları genellikle düşük enerjiye sahiptir ve kendilerini umutsuz veya değersiz hissederler. Aktivitelere olan ilgiyi kaybetmek, uyumakta güçlük çekmek ve/veya konsantre olmakta güçlük çekmek majör depresyon belirtileridir. İştahınızdaki veya kilonuzdaki bir yönde veya diğer yöndeki değişiklikler, ağır depresyonun yanı sıra halsiz veya sinirli hissetmek de belirtiler arasındadır. Şiddetli majör depresyon vakalarında, insanlar sık sık ölüm veya intihar düşüncelerine sahiptir. Bu tür düşüncelere sahipseniz, hemen profesyonel yardım almak en iyisidir.
Mevsimsel Depresyonda Işık Terapisi işe yarar mı?
Karanlık ve kasvetli havalar mevsimsel depresyonun semptomlarını daha da kötüleşmesine sebep olur. Işığın hastalık üzerinde olumlu bir etkisi olup olmadığını merak ediyor olabilirsiniz. Cevap evet. Bu tür depresyon için dört ana tedavi türü vardır: İlaç, ışık tedavisi, psikoterapi ve D vitamini takviyesi.
Mevsimsel depresyonun 1980’lerde fark edilmesiyle ışık tedavileri başarılı olarak sürdürülmektedir. Güneşin sonbahar ve kış mevsimlerinde yeterince güçlü bir ışığı olmamasının etkisi düşünülerek, yapay ışık bu tür depresyonun semptomlarını azaltmak veya ortadan kaldırmak için başarılı şekilde kullanılmaktadır.
Mevsimsel Depresyon ve D vitamini
Aile hekiminizde D vitamininizi ölçtürerek, D vitamini takviyesi alabilirsiniz. D vitamininin mevsimsel duygudurum bozukluğu belirtilerinizi tek başına iyileştirmese de sizi rahat hissettirir ve günlük aktiviteleriniz için gerekli enerjiyi sağlar.
Mevsimsel Depresyon ile evde nasıl başa çıkarsınız?
- En önemlisi güneşi gördüğünüz anda dışarı çıkmanız,
- Bol bol açık hava aktiviteleri yürüyüş / bisiklet hafif antrenmanlar yapmanız,
- Dışarı çıkma şansınız yoksa kapalı mekanda spor yapmanız,
- Hiç canınız istemese dahi muhakkak arkadaşlarınızla haftada en az 1 defa görüşmeniz,
- Serotonin artıran yiyeceklerin bir listesini yaparak, mutfağınızda görebileceğiniz bir yere asmanız,
- Dengeli beslenmeye, öğün atlamamaya, kan şekerinizde dalgalanmalara sebep olacak besinlerden kaçınmaya özen göstermeniz,
- Uzun zamandır aklınızda olan bir hobiyi hayata geçirmeniz,
- Karbonhidratı azaltmanız,
- İyi uyuduğunuzdan emin olmanız,
Mevsimsel depresyonla başa çıkmada size destek olacaktır.